►İNEKLER KURU DÖNEME NE ZAMAN VE NASIL ÇIKARTILIR ?

İnekler bir laktasyon süresi olan ortalama 305 gün sonunda ya da doğuma 45-60 gün

kala bazı avrupa ülkelerinde ise günlük süt verimi 23 kg'ın altına düştüğünde bazen de iyileştirilemeyen meme hastalıklarında kuruya çıkarılır.

Ø İnekler yavaş yavaş yada birden bire sütten kesilerek kuruya çıkarılırlar.

Ø Son zamanlarda birden bire kuruya çıkarma yöntemi rağbet görmektedir.

Ø Bu yöntem;

Ø Doğumuna 60 gün kalan ineğin, ne sağımında ne de yemlenmesinde, söz konusu güne gelene değin hiçbir değişiklik yapılmaksızın kuruya çıkarma işleminin yapılacağı bu son güne, örneğin Pazartesi günü için düşünüldüğünde;

Ø Pazartesi sabahı, diğer hayvanlarla birlikte kuruya ayırılacak olan ineği de sağıp, memelerine koruyucu olarak kuru dönem masititis preperatlarından biri uygulanıp, bir başka boş bölmeye alınır. Sağım sırasında hiç bir şey yedirilmeyen ineğe, bu bölmede 3 kg kadar işletmede kullanılan fabrika veya konsantre yemden ve 3-4 kg kadar da ince saman veya çok kuru ot verilir ve en önemlisi ineğe su verilmez.

Ø Pazartesi akşamı, bölmeye ayırılan bu hayvanın yanına gittiğimizde, memelerinin süt toplamış olduğu görüldüğü halde bu süt sağılmaz. Sadece sabahki kadar yem ve saman verilir. Yine kesinlikle su verilmeksizin loş ve sakin bir ortamda bırakılır.

Ø Salı sabahı, 24 saatini dolduran uygulamada tam 24 saat boyunca susuz bırakılan ineğin kontrolünde, memelerindeki sütün çekilmiş olduğu gözlenir. Böylece söz konusu inek kuruya çıkarılmış olur.

Ø Bundan sonraki en önemli nokta hayvanı suya, (her yarım saatte yaklaşık 5’er litre vererek yavaş yavaş 3-4 saatte) alıştırmaktır. Suya alışan hayvan daha sonra diğer kuruya alınmış olan hayvanların yanına alınabilir.

KURU DÖNEM TEDAVİSİ NEDİR ? NEDEN YAPMALIYIM ?

İnek kuruya çıkarılırken gizli mastitislere karşı önlem olarak yapılan tedaviye denir.

Ø Çünkü memedeki mikropları temizlemenin en uygun zamanı kuru dönemdir. Bu dönemde memede süt olmadığı için uygulanan ilaç daha etkili olacaktır.



Ø İneğin kuruda kaldığı 45-60 günlük süre içinde uzun süre etkili ilaçlarla memeyi mikroplardan temizleyerek doğumdan sonra memelerin hastalanmasını ya da körelmesini önleyebilirsiniz.

__________________________________________________

►İNEKLERİMİZİN MEME YAPILARI NASILDIR ?
 
İneklerde meme, sütün yapıldığı bir çeşit gelişmiş ter bezidir.

Birbirleri ile bağlantısı olmayan 4 ayrı meme bezi bir araya gelerek inek memesini oluşturur.

Ø Her bir meme bezinde bir meme başı ve meme başı kanalı bulunur.
SÜT NASIL OLUŞUR ?
Süt meme bezlerinde alveol adı verilen çok sayıda küçük keseciklerde üretilir.

Alveoller etrafında sayısız kılcal kan damarları vardır.

Ø Alveolleri oluşturan hücreler, kandan aldıkları besin maddeleri ile sütü oluştururlar ve alveol kesesi içindeki boşluğa bırakırlar.

Ø Burada biriken süt bir dizi kanal ile meme sarnıçlarına taşınarak sağıma dek depo edilir.

LAKTASYON VE KURU DÖNEM NEDİR?
Yetiştirme yaşına ulaşmış bir düve tohumlanarak gebe bırakıldıktan sonra ortalama 285 gün sonra doğum yapar ve,

Ø Doğumdan sonra memelerden süt salınmaya başlar.

Ø İşte sütün bir taraftan üretilip bir tarafdan da salınmaya devam etmesine laktasyon, ortalama 305 gün süren bu döneme de laktasyon dönemi denir.

Ø İneğin yeniden gebe kalmadan önce son 45-60 gün boyunca hem memesinin hemde diğer organlarının dinlendiği ve yenilendiği döneme ise kuru dönem denir.

Ø Kuru dönemde ineğin işkembesinde yararlı bakterilerin miktarı artar.

Ø İneğin bazı hastalıkları giderilir.

Ø Bir sonraki laktasyon döneminde daha verimli süt alınabilmesi için memeler hazırlanır.

Ø İneğin karaciğerinde ve memesinde süt yapımı için gerekli besin maddeleri depolanır.

KURU DÖNEM NEDEN ÖNEMLİDİR ?

Kuru dönemin başlangıcı, bağışıklık maddelerinin azalmasından dolayı ve memelerde halen bir miktar bulunan sütün, mikropların üremesi için uygun ortam hazırlamasından dolayı önemlidir.

Ø Meme hastalıkları en çok bu dönemde başlar.

Ø Meme hastalıkları ile mücadelede bu dönem aynı zamanda bir fırsattır.

Ø Bu dönemi iyi değerlendirmek gerekir. Yemlemeden temizliğe kadar birçok hususa dikkat edilmelidir.

Ø Kuru dönemde memelere özel tedaviler yapılmalıdır.

__________________________________________________

►Suni tohumlama nedir?

Kızgınlıkta olan ineğin üreme organının en uygun yerine bazı aletler kullanılarak tohumun (verimi yüksek boğa sperması) bırakılmasıdır.

Neden suni tohumlama yaptırılmalı ?

Suni tohumlamada kullanılan tohumlar; kalıtsal özellikleri yüksek, yavru denemeleri yapılmış ve özelliklerini yüksek oranda yavrularına geçirebilen üstün nitelikli sağlıklı boğalardan elde edilmiştir.

Suni tohumlamada kullanılacak tohumlar arasında tercih yapma şansınız vardır. İneğinizi tercihinize göre: etçi, etçi-sütçü veya sütçü ırklardan biriyle tohumlama yaptırabilirsiniz.

Suni tohumlama, çiftçileri boğa besleme külfetinden kurtarmaktadır.

Suni tohumlama, tabii çiftleşme ile çok kolay ve hızlı bir şekilde yayılan üreme hastalıklarını önler.

Suni tohumlama uygulanan bir işletmede dişi hayvanların ne zaman kızgınlık gösterdiği, ne zaman tohumlandığı, gebe kalıp kalmadığı sürekli olarak kontrol edilebilmektedir.

Verimleri düşük yerli ırkların ıslahı, çok az masraf ve daha kısa sürede ancak suni tohumlama ile mümkün olabilmektedir.



İneklere suni tohumlama ne zaman yaptırılmalı ?

İnekleri doğumdan enaz 45 gün sonra suni tohumlama yaptırmak gerekir. Tohumlama yapabilmek için inek veya düvelerin kızgınlık döneminde olması gerekir. Kızgınlığı sabah gözlenen inekler öğlenden sonra tohumlanmalıdır. Kızgınlık belirtileri öğlenden sonra fark edilen düve ve inekler ertsi gün sabah tohumlanmalıdır. Ancak ineğin çarası mutlaka temiz olmalıdır. Eğer çara yumurta akı veya cam gibi temiz değilse ineğin rahminde problem vardır. Bu durumda ya haynanın tedavisine başlanır, kendiliğinden iyileşmesi için biraz daha beklenip daha sonraki kızgınlıklarında tohumlatılması gerekir.

İneklerde kızgınlık belirtileri nelerdir?

İneklerin kızgınlıkları 16-24 gün (ortalama 21 gün)’de bir görülür.

1. Kızgınlığın başlaması ile birlikte inekte geçici bir iştahsızlık görülür.

2. O günkü süt veriminde azalma olur.

3. Kızgınlıktan hemen önce diğer ineklerin üzerine atlama isteği artar.

4. Çevreye karşı aşırı ilgi, temas kurma, diğer inekleri yalama davranışları görülür.

5. Bazı hayvanlar bakıcısına normalin dışında ilgi gösterir.

6. Bel bölgesine masaj yapıldığında hayvan belini çökertir ve kuyruğunu kaldırarak biraz yana yönlendirir.

7. Hayvanda genel huzursuzluk, bağırma ve birşeyler arama davraışları görülür.

8. Ağzı salyalanır, hayvan heyecanlı ve sinirlidir.

Yukarıda sayılan belirtilerin yanında önemli dış belirtilerden biri de müköz kızgınlık akıntısı, halk arasındaki deyimiyle “ÇARA” akıntısıdır. Bu akıntı renksiz, ipliksel karakterdedir. Vulva (ten) dudağından aşağı doğru kopmadan uzayabileceği gibi kuyruk hareketleri ile etrafınada bulaşabilir. Bu akıntı, kısmen kızgınlığın hemen öncesinde kısmen görülür. Kızgınlık döneminde artar. Kızgınlıktan sonra azalır ve keslir.

Bütün bu belirtilerin yanında ineğin kızgınlığının başında, ortasında ve sonunda kendi üzerine diğer hayvanların atlamasına izin vermesi çiftleşmeye hazır olduğunun en önemli delilidir. Kızgınlıktaki ineklerin bu sabır refleksini gösterebilmeleri için ya serbest tip ahırlarda veya merada barındırılmaları gerekir.

Kızgınlıktan birkaç gün sonra görülen kanlı akıntı ineğinizin gebe kalmadığının göstergesi değildir.

__________________________________________________